Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Luboniu

Alkoholizm

- uzależnienie od alkoholu nazywane także chorobą alkoholową to podstępna, szulerska i nieuleczalna choroba. Powikłania jej prowadzą często do wielu poważnych chorób, które mogą być przyczyną przedwczesnej śmierci. Koncepcję alkoholizmu jako choroby wprowadził amerykański fizjolog – Elvin Morton Jellinek. Dopiero w 1956 roku Amerykańskie Stowarzyszenie Medyczne uznało oficjalnie alkoholizm za jednostkę chorobową. Wcześniej nadużywanie alkoholu traktowano jako zaburzenie moralne. Samo uzależnienie określane jest jako silna, nabyta potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. Najczęściej rozpoznawane uzależnienia to uzależnienie od:
• alkoholu
• narkotyków
• leków
• nikotyny
• hazardu
• gier komputerowych
• seksu
• pracy

Klasyfikacje medyczne na podstawie których diagnozujemy uzależnienie, czyli ICD-10 oraz DSM-IV, koncentrują się jednak głównie na zażywaniu substancji.
Używana w Polsce ICD-10 podaje następujące kryteria diagnozowania uzależnienia:
1. Silna, natrętna potrzeba zażywania substancji (występowanie „głodu”).
2. Upośledzona zdolność kontrolowania zażywania substancji (trudności w unikaniu rozpoczęcia, zakończenia lub kontrolowania zażywania do wcześniej założonego poziomu).
3. Występowanie objawów abstynencyjnych po odstawieniu substancji. Zażywanie substancji w celu uniknięcia lub złagodzenia zespołu odstawienia z subiektywnym poczuciem skuteczności takiego działania.
4. Zmiana tolerancji na zażywaną substancję.
5. Postępujące zaniedbywanie alternatywnych do zażywania przyjemności, zachowań, zainteresowań. Koncentracja życia wokół zażywania lub zdobywania substancji. Zawężenie repertuaru zachowań do 1-2 wzorców.
6. Zażywanie substancji pomimo wiedzy o szkodliwości dla zdrowia.
Jeżeli w ciągu roku pojawiły się trzy z siedmiu wymienionych kryteriów, wówczas najprawdopodobniej mamy do czynienia z uzależnieniem.
Dodatkowymi narzędziami, które pomogą nam dowiedzieć się czy problem alkoholowy dotyczy nas są testy przesiewowe. Najwięcej z nich dotyczy uzależnienia od alkoholu, choć mogą one być wykorzystane do rozpoznania innych uzależnień – wystarczy zamienić słowo „picie” na inną czynność, która stwarza nam problem.

Najczęściej używane to:
Test alkoholowy CAGE
1. Czy w Twoim życiu miały miejsce takie okresy, kiedy odczuwałeś/aś konieczność ograniczenia swojego picia?
2. Czy zdarzyło się, że osoby z bliskiego Ci otoczenia denerwowały Cię uwagami na temat Twojego picia?
3. Czy zdarzało się, że odczuwałeś/aś wyrzuty sumienia, poczucie winy, lub wstyd z powodu swego picia?
4. Czy zdarzało Ci się, że rano po przebudzeniu pierwszą rzeczą było wypicie alkoholu dla „uspokojenia nerwów” lub „postawienia na nogi”?
Uzyskanie co najmniej dwóch twierdzących odpowiedzi na powyższe pytania wskazuje na znaczne prawdopodobieństwo uzależnienia od alkoholu.
Test alkoholowy MAST (wersja skrócona)
1. Czy uważasz, że pijesz w taki sam sposób jak większość ludzi?
2. Czy Twoi przyjaciele bądź krewni uważają, że Twoje picie mieści się w normie?
3. Czy kiedykolwiek brałeś/aś udział w spotkaniu Anonimowych Alkoholików?
4. Czy straciłeś/aś kiedykolwiek przyjaciela bądź dziewczynę z powodu picia?
5. Czy miałeś/aś kiedykolwiek kłopoty w pracy z powodu alkoholu?
6. Czy zanidbywałeś/aś kiedykolwiek swoje obowiązki, sprawy rodzinne, lub opuściłeś/aś pod rząd kilka dni pracy z powodu picia?
7. Czy miałeś/aś kiedykolwiek „urwany film”, delirium, nasilone drżenia, czy słyszałeś głosy lub widziałeś/aś nieistniejące rzeczy po nadużyciu alkoholu?
8. Czy z powodu picia zwracałeś/aś się kiedykolwiek do kogokolwiek z prośbą o radę?
9. Czy przebywałeś/aś kiedykolwiek w szpitalu z powodu picia?
10. Czy byłeś/aś kiedykolwiek zatrzymany/a za prowadzenie pojazdu po użyciu alkoholu, lub czy kiedykolwiek prowadziłeś/aś pojazd po wypiciu alkoholu?
Pięć twierdzących odpowiedzi jest wystarczającym kryterium do rozpoznania uzależnienia od alkoholu.
Alkoholizm jest chorobą przewlekłą, chroniczną, która potencjalnie prowadzi do śmierci. Najczęściej proces chorobowy układa się w cztery charakterystyczne etapy, które wyodrębnił E.M. Jellinek:

• Faza wstępna ( „przedalkoholiczna”, objawowa),
picie w celu uzyskania ulgi,
wzrost tolerancji na alkohol

• Faza ostrzegawcza(zwiastunowa)
pojawienie się się palimpsestów
coraz większa koncentracja na alkoholu
picie po kryjomu
picie z chciwością(łapczywe)
organizowanie okazji do picia
poczucie winy w związku z piciem
unikanie rozmów na temat picia alkoholu

• Faza krytyczna (ostra, krzyżowa)
utrata(upośledzenie) kontroli nad piciem
objawy głodu alkoholowego
wyszukiwanie usprawiedliwień(system alibi) do picia
obwinianie otoczenia i reagowanie agresją na uwagi
narzucanie sobie okresów abstynencji
próby zmiany wzorca picia(czas, miejsca, rodzaj alkoholu)
powtarzające się stany wyrzutów sumienia
poważne zaniedbywanie pracy, bliskich, przyjaciół
wyraźne zawężenie zainteresowań
tworzenie racjonalnych uzasadnień do picia (samooszukiwanie)
koncentracja życia na piciu
gromadzenie zapasów alkoholu
zaniedbywanie jedzenia (niedożywienie)
osłabienie popędu seksualnego
epizody zazdrości (urojenia niewiary małżeńskiej)
stałe uzupełnianie stężenia alkoholu (m. in. picie poranne)

• Faza przewlekła
okresy wielodniowego picia („ciągi”)
osłabienie zasad moralnych
uszkodzenie myślenia i zdolności oceny
picie alkoholi niekonsumpcyjnych
spadek tolerancji na alkohol
wyraźne drżenia (tremor)
lęki
napady drgawkowe(„padaczka alkoholowa”)
psychozy alkoholowe- ostre i przewlekłe
ciężkie choroby somatyczne-ZGON
 

Leczenie odwykowe
Zasady opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu oraz członkami ich rodzin określają odpowiednie artykuły Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz towarzyszące im przepisy wykonawcze.
Zgodnie z art.21 tej Ustawy” Poddanie się leczeniu alkoholowemu jest dobrowolne (ust. 1), a „od osób uzależnionych od alkoholu nie pobiera się opłat za świadczenia w zakresie leczenia odwykowego udzielane w zakładach opieki zdrowotnej” (ust. 3). W myśl art. 23 Ustawy- prawo do bezpłatnych świadczeń mają również członkowie rodziny osoby uzależnionej od alkoholu.

Osoby uzależnione od alkoholu mogą zostać przyjęte do szpitala psychiatrycznego wbrew woli, jeśli zachodzą okoliczności określone w Ustawie z dnia 19 sierpnia 1994r. O ochronie zdrowia psychicznego(Dz. U. Nr 111, poz. 535)

Gdzie szukać pomocy:

• Poradnie Leczenia Uzależnień
• Poradnie Zdrowia Psychicznego
• Ośrodki Leczenia Uzależnień
• Dzienne Odziały Leczenia Uzależnień
• Oddziały Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych
• Grupy samopomocowe AA -Anonimowi Alkoholicy
• Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Bibliografia

• Fiutowski J., Obyczaj, nawyk czy choroba?, PZWL, Warszawa 1981, ISBN 83-200-0529-0.
• Woronowicz B., Na zdrowie! Jak poradzić sobie z uzależnieniem od alkoholu, Media Rodzina, Poznań 2008, ISBN 978-83-7278-239-7